Groeien

Watergevecht

Zorgen voor een goede waterkwaliteit in de kas is een stevige uitdaging. En die uitdaging wordt alleen maar groter. Europese regelgeving gaat de eisen die aan de waterkwaliteit worden gesteld vanaf 2027 verder opschroeven. Tel daarbij op dat het aantal middelen om een teelt tussentijds te corrigeren minder wordt, en de essentiële rol van water is helder. Hoogste tijd dus om het onderwerp in de schijnwerpers te zetten.

Water is de basis voor een gezond gewas. Maar het is ook zoiets vanzelfsprekends dat het soms niet de aandacht krijgt die het verdient. Ja, ook bij groeispecialist Van Iperen was ‘waterkwaliteit en hygiëne’ lange tijd een wat ondergeschoven kindje. Er was één man die zich fulltime met de materie bezighield. De afgelopen jaren heeft het onderwerp steeds meer belangstelling gekregen. Vandaag de dag is dat wel anders. Vier technisch specialisten rijden dagelijks langs telers die problemen hebben met hun water of die juist willen voorkomen. Productmanager Dick Breugem speurt doorlopend bij leveranciers en telers naar middelen en methoden om de waterkwaliteit en hygiëne naar een hoger plan te krijgen. Hij en zijn collega’s zijn dagelijks in de weer om de enorme hoeveelheid data die Van Iperen via ‘Mijn Water’ bij klanten ophaalt te analyseren en te vertalen naar praktische adviezen.

Geen ‘back-up’

Dat water niet bij iedereen hoog op het prioriteitenlijstje staat is verklaarbaar. Vraag je een teler wat hij belangrijk vindt, dan zal hij beginnen met het bestrijden van plagen. Bemesting is een ander punt, want als daar iets misgaat zie je meteen de consequenties. Maar water? “Ja, ik geef m’n water en dat is het wel...” luidt vaak de reactie. “Terwijl er juist met water nog een wereld te winnen valt,” aldus Breugem. “Pakweg tien jaar geleden had je nog de beschikking over voldoende middelen om ziekten en vervuiling te bestrijden. Maar die ‘back-up’ wordt steeds minder. Om de weerbaarheid van een gewas optimaal te krijgen moet alles kloppen, dus ook de waterkwaliteit.”

'De aanwezigheid van een suikerklontje in de oceaan meten'

Mijn Water

Bas Vriend (Technisch Specialist Waterkwaliteit en Hygiëne) is dagelijks op pad om telers te helpen hun waterkwaliteit te verbeteren. Hij bezoekt er vier tot vijf per dag. Zijn mini-laboratorium bestaat uit een laptop, een monsterfles en diverse meetinstrumenten om de waterkwaliteit te meten. In de kas komt hij zelden: ”Ik beperk mijn bezoek tot de technische ruimte of een kantoor. Ik weet hoe gevoelig bepaalde gewassen voor besmetting zijn en ik wil de bron niet zijn.” Op basis van de gegevens die hij door de seizoenen heen in ‘Mijn Water’ invoert kan Vriend een bepaalde lijn trekken en daarover met de klant in gesprek gaan. “We kijken naar het gehele watersysteem. En meten dan of na een maatregel, bijvoorbeeld toevoegen van een oxiderend middel om de biofilm in leidingen op te lossen, of en in welke mate de bacteriedruk afneemt.” Als een klant een speciale meting wil laten uitvoeren, dan kan dat ook. “Ik heb nu twee flessen in de auto liggen van een klant die een specifieke schimmel onderzocht wil hebben. Die watermonsters sturen we naar een gespecialiseerd laboratorium. De uitslag van die test komt bij mij en die voer ik dan weer in in ‘Mijn Water’. Ik vertel de teler hoe hij die uitslag moet lezen. En waar nodig adviseer ik hoe een mogelijk probleem op te lossen valt.”

Teeltwisselingen

De naderende teeltwisselingen in de groente in het najaar zijn voor de adviseurs van Van Iperen een mooie aanleiding om met telers het gesprek aan te gaan over het stuk hygiëne dat onlosmakelijk met waterkwaliteit verbonden is. De boodschap is dat telers tot betere resultaten kunnen komen als ze dingen veranderen. Breugem: ”Je hebt een voorsprong als je met een echt schoon systeem begint. Dat bereik je door onderscheid te maken tussen schoonmaken en desinfecteren. Ons advies is om de schoonmaak in twee stappen aan te pakken – zoutaanslag moet je anders aanpakken dan organische vervuiling - en dan als derde stap te desinfecteren. Tuurlijk kun je meteen desinfecteren. Vaak gebeurt dat ook uit een soort van gewenning, maar het kan beter. Als je tevreden bent met een 6 dan doe je het in één stap. Wil je een 9? Dan kies je voor de aanpak met drie stappen.” Nee, over waterkwaliteit raken Dick Breugem en Bas Vriend niet snel uitgepraat. En het thema komt alleen maar hoger op de agenda te staan met onder

andere de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Die wordt in 2027 van kracht en stelt stevige eisen aan alle partijen, waaronder de agrarische sector, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de kwaliteitswaarborging van grond- en oppervlaktewater. Breugem: ”De detectienorm ligt hoog. Ze kunnen nu bij wijze van spreken al de aanwezigheid van een suikerklontje in de oceaan meten. Als de waterkwaliteit niet op orde is, dan heeft dat mogelijke gevolgen voor tuinbouwbedrijven. De Europese regelgeving is hard, namelijk ‘one out is all out’. Als van de vijf ijkpunten er vier op groen staan en eentje op rood, dan is de waterkwaliteit dus onder de maat. Er moeten vijf groene blokjes zijn om aan de norm te voldoen. Ja, je kunt dat belachelijk vinden, maar je krijgt er straks dus wel mee te maken. Wat dat betreft staat onze sector voor een echte uitdaging. Hoe kun je bepaalde gewassen in Nederland op een verantwoorde en groene manier blijven telen? Daar denken wij bij Van Iperen graag in mee.”

‘Meten is méér dan weten'

‘Mijn Water’ is een applicatie op de website van Van Iperen waarop klanten kunnen inloggen om een compleet overzicht van de kwaliteit van hun watersysteem te vinden. Gemiddeld om de zes weken komt een technisch specialist van Van Iperen langs om een totale meting – van het bassin tot de laatste druppelaar in de kas – te verrichten. Meten is hier méér dan alleen weten, want de resultaten worden niet alleen in heldere grafieken en tabellen gegoten, de specialist doet er ook nog een adviesrapport bij.‍