Innoveren

'DE TOEKOMST HEEFT HAAST'

Overtollige warmte overdag opslaan, zodat deze in de nacht kan worden ingezet om de kas te verwarmen. Dat is het principe van de Thermeleon Warmtebatterij. Deze innovatie won afgelopen najaar de publieksprijs bij de Topsector T&U Innovation Prize 2021. Volgens startup Thermeleon kunnen telers met de batterij tien tot dertig procent besparen op hun warmtebehoefte én een stabiel kasklimaat creëren.

Tot enkele jaren geleden hadden Liesanne Wieleman en Jildou de Jong geen enkele affiniteit met de tuinbouw; de voormalig studenten Bouwtechnologie en Natuurkunde hadden nog zelfs zelden een kas vanbinnen gezien. Dat is inmiddels wel anders; glastuinders vormen vandaag de dag de belangrijkste doelgroep van hun product, de Thermeleon Warmtebatterij. “Tijdens onze studies aan de TU Delft stuitten we op een innovatieve manier om warmte op te slaan”, vertelt Wieleman. “Vervolgens gingen we brainstormen over waar deze techniek inzetbaar zou zijn. Deze brainstormsessie vond plaats in een kas. Dat bracht ons op het idee om de potentie binnen de glastuinbouw te onderzoeken. Zo kwamen we erachter dat het verlagen van de CO₂-uitstoot en klimaatneutraal telen hoogste prioriteit hebben in deze sector. Dat deed ons besluiten om te focussen op de glastuinbouw, om zo ondernemers te helpen om stappen te zetten richting een klimaatneutrale sector.”

'Verduurzamen begint bij energiereductie'

Efficiënte warmte-inzet

Vorig jaar lanceerden de jonge ondernemers een eerste prototype van de Thermeleon Warmtebatterij. Deze wordt nu op kleine schaal uitgetest bij Koppert Cress, later dit jaar wordt een demonstratieproject van één hectare kas opgezet. Op dit moment bekijken de jonge ondernemers welke teelt zich het beste leent voor dit project. Hamvraag is natuurlijk hoe de batterij precies werkt. “Overdag trekt deze de overtollige kaswarmte aan - dit gebeurt middels straling en convectie - en slaat deze op”, licht Wieleman toe. “’s Nachts wordt de warmte weer overgedragen aan de luchtstromen die langs het product gaan. Op die manier maak je efficiënter gebruik van de beschikbare warmte in de kas, puur door deze beter te verdelen over de dag-nachtcyclus. Nu zetten telers vaak hun ramen open, krijten ze het kasdek of zetten ze mechanische koeling in om de overtollige warmte overdag kwijt te raken. Dat is natuurlijk ontzettend zonde, zeker gezien de energie-uitdagingen waar de sector voor staat.” Onderzoeken en de pilot bij Koppert Cress hebben volgens Wieleman aangetoond dat ondernemers op deze manier tien tot dertig procent kunnen besparen op hun warmtebehoefte. “En verduurzamen begint bij energiereductie. Immers: alles wat je niet verbruikt, hoef je ook niet te verduurzamen. Dit bespaart kosten.”

Minder hittestress

De warmtebatterij moet niet alleen resulteren in een energiebesparing, maar ook in een stabieler kasklimaat. “De warmte- en koude-pieken in de kas worden afgevlakt. En dit zorgt voor een constant klimaat, minder stress voor de plant en waarschijnlijk ook een betere gewasgroei. Alhoewel we dit nog niet hard kunnen maken: het demonstratieproject dat later dit jaar start moet wat dit betreft harde data opleveren. Ook moet dit project duidelijk maken hoeveel batterijen per hectare een teler het beste kan installeren, en met welke capaciteit.

We willen komen tot een zo optimaal mogelijke businesscase voor de glastuinder, om op die manier duurzaamheid betaalbaar te maken.” Volgens Wieleman kan de innovatie meerwaarde opleveren in een breed scala aan teelten. “In veel gewassen is overdag immers sprake van een warmte-overschot, terwijl ’s nachts juist warmte nodig is. Denk aan diverse soorten vruchtgroenten, snijbloemen en potplanten.”

Toekomst heeft haast‍

De warmtebatterij is komend jaar al beschikbaar voor demonstratieprojecten bij een select aantal telers. Binnen enkele jaren moet de warmtebatterij commercieel en op grote schaal op de markt komen. Vanuit de sector is veel belangstelling voor de warmtebatterij. Zeker nu de energieprijzen recordhoogtes bereiken. “Veel telers kloppen bij ons aan, omdat ze op zoek zijn naar mogelijkheden om energie te besparen. Wij zeggen altijd: de toekomst heeft haast. Dat geldt nu meer dan ooit.”