Energie

Optimaal rendement uit zonnestroom

Zonnepark Branderwal in Kootwijkerbroek is in veel opzichten uniek. AgroEnergy regelt de verkoop van de opgewekte stroom. Daarnaast ondersteunen de energiespecialisten ondernemer Brand Jan van den Bosch in de verdere ontwikkeling van het park. Hij heeft diverse innovatieve plannen om op termijn te komen tot een maximale flexibiliteit in duurzame energiestromen.

Tekst: Ank van Lier
Fotografie: Lianne Torn-Boschman

Zonnepark Branderwal is gesitueerd op het terrein van Boerderij De Kleine Brand in Kootwijkerbroek. De wieg van Brand Jan van den Bosch stond op deze plek, waar zijn voorouders een boerenbedrijf runden. Vijftig jaar geleden begonnen zijn ouders hier een betonfabriek. Van den Bosch werkte mee in het familiebedrijf, dat met name prefab keerwanden maakt. “Ik zat tot 2019 in het managementteam van het bedrijf”, vertelt hij. “Toen verhuisde de fabriek naar een nieuwe locatie in Barneveld, waar een state-of-the-art-fabriek was gerealiseerd. In Kootwijkerbroek waren we uit ons jasje gegroeid.”

De nieuwe fabriek in Barneveld werd uitgerust met frameloze glas-glas zonnepanelen. “Dit was een bijzonder project geeft Van den Bosch aan. “Dat wakkerde mijn belangstelling voor de energiemarkt aan. Tegelijkertijd zochten we naar een nieuwe bestemming voor onze locatie in Kootwijkerbroek. Toen bleek dat de gemeente Barneveld de ambitie had om zonneparken te realiseren in haar gemeente, was de keuze snel gemaakt. De energietransitie was in die periode ook een ‘hot item’, het verdienmodel van zonnepanelen was goed - mede dankzij de beschikbare SDE-subsidie - en we vonden het mooi om een bijdrage te kunnen leveren aan een fossielvrije toekomst. In die tijd oriënteerden we ons overigens ook al op de productie en toepassing van waterstof.”

'Wij maken de energiemarkten niet alleen toegankelijk voor telers, maar ook voor zonneparken'

Verlengstuk

Het kostte vier jaar om het zonnepark van 20 hectare ook daadwerkelijk te realiseren. Nadat de oude betonfabriek in 2019 was verhuisd, werd het 20 hectare tellende terrein in 2020 en 2021 volledig ontmanteld en opgeruimd. In 2022 kon het terrein voor het zonnepark bouwrijp worden gemaakt. In dit kader werd ook 40.000 kuub teeltaarde aangevoerd, voor het aanbrengen van een teeltlaag en de realisatie van een 1,7 kilometer lange grondwal rond het park. “Een goede landschappelijke inpassing had prioriteit voor ons”, zegt Van den Bosch. “Daarom is de wal ook ingezaaid met een bloemenrijk grasmengsel, dat we aan de buitenzijde mooi onderhouden. Op die manier is de wal een soort verlengstuk van de weilanden in de omgeving.”

Begin 2023 kon worden gestart met de realisatie van de constructie. De ondernemer koos ervoor om deze zelf te ontwikkelen en te bouwen. “De meeste zonneparken worden in zuidelijke richting gebouwd, omdat je dan de meeste stroomopbrengst genereert. Ook zit de constructie dicht op de grond; dat is immers goedkoop bouwen. Wij kwamen er echter achter dat een opstelling met oriëntatie op oost-west bijna net zoveel elektriciteit oplevert. Wel is de stroomproductie meer verspreid over de dag. Dat is gunstig voor zowel de omvormers als de opbrengst per uur.”

‍

Speciale opstelling

Van den Bosch ging in zee met de bedrijven Dursol en KS Systems. Samen ontwikkelden zij een speciale oost-west-opstelling voor veldgebruik. “Deze opstelling is ook ongeveer twee meter hoog; een stuk hoger dan gebruikelijk. Hierdoor creëer je de mogelijkheid om gras in te zaaien onder de panelen of er een gewas te telen”, legt hij uit. “Duaal landgebruik was een belangrijk doel van ons, aangezien je de ruimte en de ondergrond op deze manier nuttig kunt inzetten. Ook kan beheer en onderhoud eenvoudig worden uitgevoerd, aangezien er met kleine elektrische machines onder de panelen kan worden gewerkt.”

De ontwikkelde onderconstructie wordt nu ook in de markt gezet samen met de genoemde twee partijen. Daarvoor werd de joint venture Greenrack BV opgezet. “Met ons systeem zijn we flexibel in de hoogte van de opstelling en in de dekkingsgraad. Het is zelfs mogelijk om de dekkingsgraad aan te passen op een bepaald type gewas. Op deze manier maken we een mooie combi tussen een zonnepark en agrarisch grondgebruik.” Er zijn volgens Van den Bosch legio mogelijkheden. “We richten ons ook op boeren, die bijvoorbeeld willen investeren in een kleinere veldopstelling voor duaal landgebruik. In combinatie met een batterij kunnen zij dan functioneren als stroombuffer in de regio.”

Samenwerking
met AgroEnergy

Op 18 december 2023 werd het startsein gegeven voor de exploitatie van zonnepark Branderwal. 42.588 panelen zijn samen goed voor een totaal elektrisch vermogen van ongeveer 28,5 MW. “Met deze hoeveelheid stroom zouden we zo’n 7000 huishouders van stroom kunnen voorzien”, zegt Van den Bosch. De opgewekte elektriciteit wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Hierbij werkt Zonnepark Branderwal samen met AgroEnergy. “Wij maken de energiemarkten niet alleen toegankelijk voor glastuinders, maar ook voor zonneparken als Branderwal”, vertelt EnergieSpecialist Robert Meijer van AgroEnergy. “Concreet betekent dit dat we de opgewekte stoom van het zonnepark met een zo laag mogelijk risico en tegen een zo hoog mogelijke prijs verkopen. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Tot enkele jaren geleden kon je als zonnepark een contract afsluiten tegen een vaste terugleverprijs. Nu is die markt dynamischer en complexer geworden, mede doordat de stroomprijzen steeds meer worden bepaald door duurzame energiebronnen. Ook zijn veel verschillende contractvormen mogelijk. Wij helpen Brand Jan om binnen dit speelveld het maximale financiële resultaat te behalen. Daarbij sluit een innovatief zonnepark natuurlijk perfect aan bij de doelstelling van AgroEnergy - en van ons moederbedrijf Eneco - om in 2035 klimaatneutraal te zijn.”

Van den Bosch is zeer tevreden over de samenwerking met AgroEnergy. “Omdat onze constructie gecombineerd kan worden met agrarisch grondgebruik vonden we het belangrijk om een energiepartner te kiezen die thuis is in de agrarische sector. Zo kwamen we uit bij AgroEnergy. De samenwerking verloopt uitermate prettig. Ik spar regelmatig met Robert over de terugleverstrategie. Hij informeert mij dan ook over wat er speelt in de markt, welke nieuwe contractvormen er zijn, enzovoorts. Dankzij AgroEnergy halen we het optimale rendement uit onze zonnestroom.”

Unieke energiemix

AgroEnergy ondersteunt de ondernemer ook in de verdere ontwikkeling van het zonnepark. Er zitten diverse zaken in de pijplijn. “We oriënteren ons momenteel onder meer op de investering in batterijen, waarin we elektriciteit kunnen opslaan. Dat maakt het mogelijk om op de meest gunstige momenten stroom terug te leveren aan het net. Op dit moment zijn we in overleg met de netbeheerder over de mogelijkheden op dit vlak”, zegt Van den Bosch. Daarnaast start volgend jaar een pilot met het opwekken van waterstof. Hiertoe wordt, aangrenzend aan het zonnepark, een elektrolyzer geplaatst. “Deze gaat waterstof maken met stroom die is opgewekt door de zonnepanelen. Een dergelijke koppeling is uniek in de wereld”, legt de ondernemer uit.

Hij werkt hierbij samen met de fabrikant die de elektrolyzer maakt. Het plan is om de waterstof te gaan opslaan in containers en vervolgens te verkopen. “De uitdaging is nu om dit technisch goed te laten werken. Wanneer dat lukt, schalen we verder op. Met het zonnepark, batterijen, waterstof en de netaansluiting is sprake van een unieke energiemix en creëren we maximale flexibiliteit in duurzame energiestromen. Zo kunnen we een grotere rol gaan spelen in de duurzame energievoorziening in onze regio en een energiehub gaan vormen in de gemeente Barneveld. Ook dat is onderdeel van onze missie, die we uitvoeren onder de overkoepelende naam Energeion.”

Bijdrage aan energietransitie

Volgens Van den Bosch geeft het opzetten van een duurzaam energiesysteem - samen met innovatieve bedrijven - een geweldige boost. “En hierbij proberen we constant de juiste aansluiting te vinden bij de markt. Deze markt is enorm dynamisch, er gebeurt veel. Daarbij is de elektriciteitsmarkt volop in ontwikkeling. Dat vind ik mooi, net zoals het feit dat we als Energeion een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de energietransitie.”