Gezondheid

‘Het juiste middel op het juiste moment'

Echte meeldauw is dé uitdaging in de rozenteelt. Ook bij Marjoland Rozen moet men alle zeilen bijzetten om de schimmel onder de duim te houden. Zeker nu het palet aan chemische middelen verschraalt. Zo mag de chemische fungicide Meltatox na 1 februari 2026 niet meer worden ingezet. De toepassing van bacteriepreparaten als Serifel wordt daardoor belangrijker. Voor teeltmanager Erwin van Adrichem zijn deze preparaten inmiddels onmisbaar. “Serifel heeft een duidelijke meerwaarde in de strijd tegen meeldauw én helpt ons om verder te verduurzamen.”

Tekst: Ank van Lier, Fotografie: Sharon Schouten

Bij Marjoland Rozen worden, op een oppervlak van 20 hectare, zo’n tien verschillende cultivars geteeld. “Red Naomi vormt de hoofdmoot,daarnaast telen we nog diverse andere kleurtjes”, vertelt Erwin van Adrichem, die verantwoordelijk is voor de teelt op het bedrijf. “We onderscheiden ons in de markt door dit brede sortiment in combinatie met de forse volumes die we kunnen leveren.”

Daarnaast is verduurzaming een belangrijke pijler in de bedrijfsvoering. Zo wordt de SON-T-belichting sinds vorig jaar gefaseerd vervangen door LED. “Vanaf eind september van dit jaar telen we volledig onder LED”, vertelt Van Adrichem. “Eerlijk is eerlijk: dit is een grotere uitdaging dan telen onder SON-T. En dat terwijl rozen telen sowieso topsport is: de knop, de steel én het blad moeten er goed uitzien. Dat is met SON-T-belichting makkelijker te realiseren dan met LED aangezien SON-T-lampen meer warmte afgeven en je dus makkelijker kunt ontvochtigen. Om de botrytisdruk onder controle te houden bij het telen onder LED zetten we nu meer minimumbuis in en maken we gebruik van LBK’s en luchtbeweging. We hebben minder te stellen met meeldauw, aangezien de ramen minder open hoeven om warmte kwijt te raken. Hierdoor is er minder kouval.”

‘DOOR MIDDELEN AF TE WISSELEN LIGT RESISTENTIE MINDER SNEL OP DE LOER’

pakket
middelen
krimpt

Desondanks blijft meeldauw volgens de teeltmanager het grootste issue in de teelt van rozen. “En dat is eigenlijk al jarenlang zo; echte meeldauw is hét item. Als bedrijf proberen we zo min mogelijk chemie in te zetten; de focus ligt op biologische bestrijding. Tegen meeldauw kun je echter geen natuurlijke vijanden inzetten, wat betekent dat je bent aangewezen op biologische c.q. groene middelen in combinatie met een beetje chemie.” Feit is dat het aantal beschikbare chemische middelen dat rozentelers kunnen inzetten tegen meeldauw steeds verder inkrimpt. Zo stopt de verkoop van de chemische fungicide Meltatox in februari 2025, de opgebruiktermijn loopt nog tot februari 2026. “Deze fungicide, die BASF jaren geleden speciaal voor de rozenteelt ontwikkelde, vormt een belangrijke troef in de meeldauwbestrijding”, vertelt Wessel van Vliet. Hij is Technisch Productadviseur Glastuinbouw & Biologicals bij BASF. “Het wegvallen van Meltatox is zonder meer een flinke aderlating voor de rozenteelt. Qua chemie blijft er dan nog maar weinig over om meeldauw te lijf te gaan. Wij als BASF bieden wel nog de chemische fungiciden Bifasto en Collis. Maar feit is dat groene c.q. biologische middelen aan terrein moeten gaan winnen.”

Verdringing en wegkapen

Onder meer de biofungicide Serifel van BASF zal volgens Van Vliet een grotere rol gaan spelen in het onder de duim houden van echte meeldauw in roos. “Het gaat hierbij om een preparaat, gebaseerd op de bacterie Bacillus amyloliquefaciens. Er zijn verschillende stammen ofwel varianten van deze bacterie op de markt; wij gebruiken de stam MBI 600. Serifel is inmiddels een jaar of drie beschikbaar en we zijn daarmee één van de aanbieders van bacteriepreparaten op basis van Bacillus amyloliquefaciens.” De biofungicide dient preventief te worden ingezet. Bij bespuiting van het blad vermeerderen de bacteriën zich en ontstaat een bacterielaag. Hierdoor kan de meeldauwschimmel zich niet of nauwelijks op het blad vestigen. “Naast deze verdringingstactiek ‘kapen’ de bacteriën ook voedingsstoffen weg van de schimmel. Daarnaast scheiden de bacteriën metabolieten uit; dit zijn

een soort afvalstoffen, die een negatieve werking hebben op de ontwikkeling van echte meeldauw.” Serifel onderscheidt zich van andere preparaten op basis van Bacillus amyloliquefaciens- doordat relatief weinig middel nodig is, zo geeft Van Vliet aan. “Een halve kilo per hectare is voldoende. Daarnaast mag Serifel tot wel zeventig keer gebruikt worden in sierteelt onder glas, wat in veel teelten voor veel flexibiliteit zorgt. Niets voor niets merken we dat de belangstelling vanuit de rozenteelt voor dit middel - dat bij Marjoland wordt gedistribueerd door Van Iperen - toeneemt. Maar rozentelers moeten dus wel gaan ‘omdenken’, aangezien dit preparaat een preventieve in plaats van curatieve werking heeft. Het preparaat moet al echt goed op het blad zitten vóórdat de schimmel zich hier wil vestigen. Dat betekent concreet dat je in een meerjarig gewas als roos nooit kunt verslappen.”

Duidelijke meerwaarde

Van Adrichem werkt al langere tijd met preparaten op basis van Bacillus amyloliquefaciens, waaronder Serifel. Door het wegvallen van de chemische fungicide Meltatox worden dergelijke duurzame middelen belangrijker, erkent de teeltmanager. “We zetten inmiddels wekelijks een bacteriepreparaat in. Ik zie duidelijk dat die bacteriën een werking hebben op echte meeldauw, alhoewel lastig te omschrijven is wat ze precies doen. En de werking is duidelijk anders dan bij een product als Meltatox, waar je binnen een dag effect ziet. Serifel zetten we zoveel mogelijk preventief in, in combinatie met een hulpstof. Dit zorgt voor een optimalere werking en voorkomt dat het prepraat -dat een poedervorm heeft- zichtbaar is op het gewas. Een bacteriepreparaat als Serifel heeft absoluut een meerwaarde en is een goede toevoeging aan het ‘medicijnkastje’ tegen echte meeldauw. Door de inzet van bacteriepreparaten in combinatie met chemie kunnen we deze schimmel redelijk goed onder controle houden.”

Continue innovatie

De teeltmanager geeft aan dat de inzet van gewasbeschermingsmiddelen ook deels een gevoelskwestie is. “In elk van onze kassen loopt een scout, die alarm slaat wanneer de meeldauwdruk toeneemt. Over een paar maanden verwachten we - met behulp van nieuwe camera’s op onze sorteermachine - per pad de meeldauwdruk te kunnen bepalen. Het vergaren van meer data kan helpen om scherpere keuzes te maken. Het juiste middel op het juiste moment inzetten, dat is waar het om gaat.”

Volgens Van Adrichem heeft Marjoland Rozen - mede dankzij bacteriepreparaten als Serifel - haar gewasbeschermingsstrategie al flink kunnen verduurzamen. Desondanks zijn er nog steeds de nodige stappen te zetten, geeft hij aan. Om die reden werkt BASF actief aan de ontwikkeling van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen voor de rozenteelt. “Dan gaat het zowel om biologische als synthetische middelen”, zegt Van Vliet. “We vergeten de rozenteelt zeker niet en blíjven innoveren.” De teeltmanager geeft aan dat deze innovatie van groot belang is. “Hoe meer we kunnen afwisselen qua middelen, hoe beter. Dan ligt resistentie immers minder snel op de loer.”